تقطیر (Distillation)
متداولترین روش، تبخیر و چگاش مکرر یا عمل تقطیر Distillation میباشد .(شکل 1)
شکل 1 - فرایند تقطیر
مزیت های عمده تقطیر عبارتند از :
- توانایی عملکرد در دامنه وسیعی از حجم خوراک ورودی (بسیاری از
روشهای تقطیر، تنها در مقادیر کم خوراک ورودی بکار می روند).
- توانایی عملکرد در دامنه وسیعی از غلظت های خوراک (بعضی از روش های تقطیر
می توانند حتی با خوراک نسبتاً خالص عمل کنند).
- توانایی تولید محصول با خلوص بالا ( البته بسیاری از روشهای تقطیر فقط یک
جداسازی نسبی را انجام می دهند و نمی توان محصول 100% خالص تولید کنند).
عمده حالاتی که مناسب نیست از عمل تقطیر در آنها استفاده شوند عبارتند از:
- جداسازی مواد با وزن مولکولی کم : مواد با وزن مولکولی کم در فشار بالا
تقطیر می شوند تادمای چگالش آنها افزایش یافته ، چنانچه ممکن شود از آب خنک
(Cooling Water) و یا هوای خنک در کندانسور
(Condenser) برج استفاده شود . مواد با وزن مولکولی کم نیاز به یک مبرد در
کندانسور دارند. این عمل افزایش قابل ملاحظه ای در هزینه عملیاتی دارد
چراکه مبرد بسیار گران است.
جذب (Absorption) و جذب سطحی (Adsorption) و جداکننده های غشای گاز، روشهای
معمولی برای جداسازی مواد با وزن مولکولی کم هستند.
- جداسازی مواد با وزن مولکولی بالا و حساس به حرارت : مواد با وزن مولکولی بالا اغلب نسبت به حرارت حساس هستند و از این رو معمولاً تحت خلا تقطیر می شوند تا نقطه جوششان کاهش یابد.
- جداسازی ترکیبات با غلظت بسیار کم: تقطیر برای این منظور روش مناسبی نیست . جذب سطحی و جذب دو روش موثر در این حالت هستند.
- جداسازی دسته ای، از ترکیبات: اگر قرار باشد دسته ای از ترکیبات جداشوند . به طور مثال یک مخلوط ترکیبات حلقوی Aromatics از مخلوط زنحیره ای ( Aliphatic )،تقطیر تنها می تواند بر اساس اختلاف نقاط جوش و بدون توجه به نوع ترکیبات عمل جداسازی را انجام دهد. استخراج مایع- مایع می تواند برای جداسازی دسته ای از ترکیبات بکار رود.
- مخلوط با فراریت نسبی کم یا آنها که رفتار همجوش یا آزوتروپ (Azeotropic) از خود نشان می دهند. در این حالت از تقطیر استخراجی یا تقطیر آزوتروپیک، تشکیل بلور (Crystallization) و استخراج مایع- مایع می توان استفاده کرد.
- جداسازی مایع فرار از یک ترکیب غیر فرار: این فرایند به طور معمول توسط تبخیر و خشک کردن انجام می گیرد.
عوامل موثر بر تقطیر
مهمترین عوامل عبارتند از :
-1 فشار عملیاتی 2- میزان مایع برگشتی 3- حالت خوراک ورودی
ادامه مطلب در :
http://petronet.ir/index.php?module=content&func=viewpage&pageid=323